Ռուսաստանի հակակոռոզիոն ծածկույթների շուկան պայծառ ապագա ունի

Ռուսաստանի նավթագազային արդյունաբերության նոր նախագծերը, այդ թվում՝ Արկտիկական շելֆում, խոստանում են շարունակական աճ հակակոռոզիոն ծածկույթների ներքին շուկայում։

COVID-19 համավարակը հսկայական, բայց կարճաժամկետ ազդեցություն է ունեցել համաշխարհային ածխաջրածնային շուկայի վրա։ 2020 թվականի ապրիլին նավթի համաշխարհային պահանջարկը հասավ 1995 թվականից ի վեր ամենացածր մակարդակին, ինչի հետևանքով Brent նավթի գինը իջեցվեց մինչև 28 դոլար մեկ բարելի համար՝ ավելցուկային նավթի մատակարարումների ամենաարագ աճից հետո։

Ինչ-որ պահի ԱՄՆ նավթի գինը պատմության մեջ առաջին անգամ նույնիսկ բացասական դարձավ։ Այնուամենայնիվ, այս դրամատիկ իրադարձությունները, կարծես, չեն կանգնեցնում Ռուսաստանի նավթի և գազի արդյունաբերության գործունեությունը, քանի որ կանխատեսվում է, որ ածխաջրածինների համաշխարհային պահանջարկը արագ կվերականգնվի։

Օրինակ, ՄԷԳ-ն կանխատեսում է, որ նավթի պահանջարկը կվերականգնվի նախաճգնաժամային մակարդակին արդեն 2022 թվականին: Գազի պահանջարկի աճը՝ չնայած 2020 թվականի ռեկորդային նվազմանը, որոշ չափով պետք է վերադառնա երկարաժամկետ հեռանկարում՝ էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար ածխից գազի անցնելու արագացման շնորհիվ:

Ռուսական հսկաներ՝ «Լուկոյլը», «Նովատեկը», «Ռոսնեֆտը» և ուրիշներ, ծրագրեր ունեն նավթի և գազի արդյունահանման ոլորտում նոր նախագծեր սկսելու՝ ինչպես ցամաքում, այնպես էլ Արկտիկական շելֆում: Ռուսաստանի կառավարությունը իր Արկտիկական պաշարների շահագործումը հեղուկացված բնական գազի միջոցով համարում է իր մինչև 2035 թվականը էներգետիկ ռազմավարության գլխավոր կետը:

Այս ֆոնին, հակակոռոզիոն ծածկույթների Ռուսաստանում պահանջարկը նույնպես լավատեսական կանխատեսումներ ունի: Մոսկվայում գործող Discovery Research Group վերլուծական կենտրոնի կողմից անցկացված հետազոտության համաձայն՝ այս հատվածում ընդհանուր վաճառքը 2018 թվականին կազմել է 18.5 միլիարդ ռուբլի (250 միլիոն դոլար): Ռուսաստան է ներմուծվել 7.1 միլիարդ ռուբլու (90 միլիոն դոլար) ծածկույթ, չնայած վերլուծաբանների կարծիքով՝ այս հատվածում ներմուծումը նվազման միտում ունի:

Մոսկվայում գործող մեկ այլ խորհրդատվական գործակալություն՝ «Concept-Center»-ը, գնահատել է, որ շուկայում վաճառքը ֆիզիկական առումով տատանվում է 25,000-ից 30,000 տոննայի սահմաններում: Օրինակ՝ 2016 թվականին Ռուսաստանում հակակոռոզիոն ծածկույթների շուկան գնահատվել է 2.6 միլիարդ ռուբլի (42 միլիոն դոլար): Ենթադրվում է, որ շուկան վերջին տարիներին կայուն աճում է՝ տարեկան միջինում երկու-երեք տոկոս տեմպերով:

Շուկայի մասնակիցները վստահություն են հայտնում, որ այս հատվածում ծածկույթների պահանջարկը կաճի առաջիկա տարիներին, չնայած COVID-19 համավարակի ազդեցությունը դեռևս չի նվազել։

«Մեր կանխատեսումների համաձայն՝ պահանջարկը [առաջիկա տարիներին] փոքր-ինչ կաճի։ Նավթի և գազի արդյունաբերությանը նոր նախագծեր իրականացնելու համար անհրաժեշտ են հակակոռոզիոն, ջերմակայուն, հրակայուն և այլ տեսակի ծածկույթներ։ Միաժամանակ, պահանջարկը տեղափոխվում է դեպի միաշերտ բազմաֆունկցիոնալ ծածկույթներ։ Իհարկե, չի կարելի անտեսել կորոնավիրուսային համավարակի հետևանքները, որը, ի դեպ, դեռ չի ավարտվել», - ասել է ռուսական Akrus ծածկույթների արտադրող ընկերության գլխավոր տնօրեն Մաքսիմ Դուբրովսկին։ «Հոռետեսական կանխատեսման դեպքում [նավթի և գազի արդյունաբերության մեջ] շինարարությունը կարող է այնքան արագ չընթանալ, որքան նախկինում նախատեսված էր։

Պետությունը միջոցներ է ձեռնարկում ներդրումները խթանելու և շինարարության նախատեսված տեմպերին հասնելու համար։

Ոչ գնային մրցակցություն

Industrial Coatings-ի տվյալներով՝ Ռուսաստանի հակակոռոզիոն ծածկույթների շուկայում կա առնվազն 30 խաղացող։ Առաջատար օտարերկրյա խաղացողներն են Hempel-ը, Jotun-ը, International Protective Coatings-ը, Steelpaint-ը, PPG Industries-ը, Permatex-ը, Teknos-ը և այլն։

Ռուսական խոշորագույն մատակարարներն են՝ «Ակրուս»-ը, «ՎՄՊ»-ն, «Ռուսական ներկերը», «Էմպիլս»-ը, Մոսկվայի քիմիական գործարանը, «ԶՄ Վոլգա»-ն և «Ռադուգան»։

Վերջին հինգ տարիների ընթացքում որոշ ոչ ռուսական ընկերություններ, այդ թվում՝ Jotun-ը, Hempel-ը և PPG-ն, հակակոռոզիոն ծածկույթների արտադրությունը տեղայնացրել են Ռուսաստանում: Նման որոշման հետևում կա հստակ տնտեսական հիմնավորում: ZIT Rossilber-ի ղեկավար Ազամատ Գարեևի գնահատականով՝ ռուսական շուկայում նոր հակակոռոզիոն ծածկույթների թողարկման փոխհատուցման ժամկետը տատանվում է երեքից հինգ տարի:

Ըստ «Արդյունաբերական ծածկույթներ» ընկերության՝ ռուսական ծածկույթների շուկայի այս հատվածը կարելի է բնութագրել որպես օլիգոպսոնիա՝ շուկայի ձև, որտեղ գնորդների թիվը փոքր է։ Ի տարբերություն դրա, վաճառողների թիվը մեծ է։ Յուրաքանչյուր ռուս գնորդ ունի իր բավականին խիստ ներքին պահանջների ամբողջությունը, որոնք մատակարարները պետք է պահպանեն։ Հաճախորդների պահանջների միջև տարբերությունը կարող է կտրուկ լինել։

Արդյունքում, սա ռուսական ծածկույթների արդյունաբերության այն քիչ հատվածներից մեկն է, որտեղ գինը պահանջարկը որոշող հիմնական գործոններից չէ։

Օրինակ՝ նավթագազային արդյունաբերության ծածկույթների մատակարարների ռուսական գրանցամատյանի համաձայն, «Ռոսնեֆտը» թույլատրել է հակակոռոզիոն ծածկույթների 224 տեսակ։ Համեմատության համար նշենք, որ «Գազպրոմը» հաստատել է 55, իսկ «Տրանսնեֆտը»՝ միայն 34 տեսակ։

Որոշ հատվածներում ներմուծման մասնաբաժինը բավականին բարձր է։ Օրինակ՝ ռուսական ընկերությունները ներմուծում են ծովային նախագծերի համար նախատեսված ծածկույթների գրեթե 80 տոկոսը։

Ռուսաստանի շուկայում հակակոռոզիոն ծածկույթների մրցակցությունը շատ ուժեղ է, ասել է Մոսկվայի քիմիական գործարանի գլխավոր տնօրեն Դմիտրի Սմիրնովը։ Սա ընկերությանը դրդում է համընթաց քայլել պահանջարկի հետ և մի քանի տարին մեկ մեկնարկել նոր ծածկույթների գծերի արտադրություն։ Նա հավելել է, որ ընկերությունը նաև սպասարկման կենտրոններ է գործարկում, որոնք վերահսկում են ծածկույթների կիրառումը։

«Ռուսական ծածկույթների ընկերություններն ունեն բավարար հզորություններ արտադրությունը ընդլայնելու համար, ինչը կնվազեցնի ներմուծումը: Նավթի և գազի ընկերությունների համար նախատեսված ծածկույթների մեծ մասը, այդ թվում՝ ծովային նախագծերի համար նախատեսվածները, արտադրվում են ռուսական գործարաններում: Այսօր բոլոր երկրների համար տնտեսական իրավիճակը բարելավելու համար կարևոր է ավելացնել սեփական արտադրության ապրանքների արտադրությունը», - ասաց Դուբրոբսկին:

Հակակոռոզիոն ծածկույթների արտադրության համար հումքի պակասը նշված է այն գործոնների շարքում, որոնք խոչընդոտում են ռուսական ընկերություններին ընդլայնել իրենց մասնաբաժինը շուկայում, հաղորդում է «Արդյունաբերական ծածկույթներ»-ը՝ հղում անելով տեղական շուկայի վերլուծաբաններին: Օրինակ՝ կա ալիֆատիկ իզոցիանատների, էպօքսիդային խեժերի, ցինկի փոշու և որոշ գունանյութերի պակաս:

«Քիմիական արդյունաբերությունը մեծապես կախված է ներմուծվող հումքից և զգայուն է դրանց գնագոյացման նկատմամբ: Ռուսաստանում նոր արտադրանքի մշակման և ներմուծման փոխարինման շնորհիվ, ծածկույթների արդյունաբերության համար հումքի մատակարարման առումով դրական միտումներ կան», - ասաց Դուբրոբսկին:

«Անհրաժեշտ է ընդլայնել հզորությունները՝ օրինակ, ասիական մատակարարների հետ մրցակցելու համար։ Լցոնիչները, գունանյութերը, խեժերը, մասնավորապես՝ ալկիդային և էպօքսիդային խեժերը, այժմ կարելի է պատվիրել ռուս արտադրողներից։ Իզոցիանատային կարծրացուցիչների և ֆունկցիոնալ հավելումների շուկան հիմնականում ապահովվում է ներմուծմամբ։ Այս բաղադրիչների մեր արտադրությունը զարգացնելու նպատակահարմարությունը պետք է քննարկվի պետական ​​մակարդակով»։

Ծովային նախագծերի ծածկույթները ուշադրության կենտրոնում են

Առաջին ռուսական ծովային նախագիծը «Պրիռազլոմնայա» ծովային սառույցակայուն նավթարդյունահանման ստացիոնար հարթակն էր Պեչորայի ծովում՝ Նովայա Զեմլյայից հարավ: «Գազպրոմը» «International Paint Ltd»-ից ընտրել է «Չարտեկ 7»-ը: Ըստ տեղեկությունների, ընկերությունը գնել է 350,000 կգ ծածկույթներ հարթակի հակակոռոզիոն պաշտպանության համար:

Մեկ այլ ռուսական նավթային ընկերություն՝ «Լուկոիլը», 2010 թվականից շահագործում է «Կորչագին» հարթակը, իսկ 2018 թվականից՝ «Ֆիլանովսկոե» հարթակը, երկուսն էլ Կասպից ծովում։

Առաջին նախագծի համար Jotun-ը տրամադրել է հակակոռոզիոն ծածկույթներ, իսկ երկրորդի համար՝ Hempel-ը։ Այս հատվածում ծածկույթների պահանջները հատկապես խիստ են, քանի որ ծածկույթների փաստաբանի վերականգնումը ջրի տակ անհնար է։

Ծովային հատվածի համար հակակոռոզիոն ծածկույթների պահանջարկը կապված է համաշխարհային նավթի և գազի արդյունաբերության ապագայի հետ։ Ռուսաստանին է պատկանում Արկտիկական շելֆի տակ թաքնված նավթի և գազի պաշարների մոտ 80 տոկոսը և ուսումնասիրված պաշարների մեծ մասը։

Համեմատության համար, ԱՄՆ-ն տիրապետում է շելֆային պաշարների միայն 10 տոկոսին, որին հաջորդում են Կանադան, Դանիան, Գրենլանդիան և Նորվեգիան, որոնք մնացած 10 տոկոսը բաժանում են իրենց միջև: Ռուսաստանի ծովային նավթի հետախուզված պաշարները, որոնք գնահատվում են որպես նավթի համարժեք, կազմում են մինչև հինգ միլիարդ տոննա: Նորվեգիան երկրորդ տեղում է՝ մեկ միլիարդ տոննա ապացուցված պաշարներով:

«Սակայն մի շարք պատճառներով՝ թե՛ տնտեսական, թե՛ բնապահպանական, այդ ռեսուրսները կարող են չվերականգնվել», - ասել է Bellona շրջակա միջավայրի պաշտպանության կազմակերպության վերլուծաբան Աննա Կիրեևան: «Շատ գնահատականների համաձայն՝ նավթի համաշխարհային պահանջարկը կարող է կայունանալ արդեն չորս տարի անց՝ 2023 թվականին: Հսկայական պետական ​​ներդրումային ֆոնդերը, որոնք իրենք էլ կառուցվել են նավթի վրա, նույնպես հրաժարվում են նավթային ոլորտում ներդրումներից՝ մի քայլ, որը կարող է խթանել համաշխարհային կապիտալի շեղումը բրածո վառելիքից, քանի որ կառավարություններն ու ինստիտուցիոնալ ներդրողները միջոցներ են ներդնում վերականգնվող էներգիայի մեջ»:

Միևնույն ժամանակ, բնական գազի սպառումը, կանխատեսումների համաձայն, կաճի հաջորդ 20-30 տարիների ընթացքում, և գազը կազմում է Ռուսաստանի ռեսուրսային պաշարների մեծ մասը ոչ միայն Արկտիկական շելֆում, այլև ցամաքում: Կիրեևան հավելել է, որ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարել է, որ նպատակ ունի Ռուսաստանը դարձնել բնական գազի աշխարհի խոշորագույն մատակարարը, ինչը քիչ հավանական է՝ հաշվի առնելով Մոսկվայի մրցակցությունը Մերձավոր Արևելքից:

Այնուամենայնիվ, ռուսական նավթային ընկերությունները պնդում էին, որ շելֆի նախագիծը, հավանաբար, կդառնա Ռուսաստանի նավթագազային արդյունաբերության ապագան։

«Ռոսնեֆտի» հիմնական ռազմավարական ոլորտներից մեկը մայրցամաքային շելֆի վրա ածխաջրածնային պաշարների զարգացումն է, նշել են ընկերությունում։

Այսօր, երբ գրեթե բոլոր խոշոր ցամաքային նավթագազային հանքավայրերը հայտնաբերված և զարգացած են, և երբ տեխնոլոգիաները և թերթաքարային նավթի արտադրությունը արագ զարգանում են, անհերքելի է այն փաստը, որ համաշխարհային նավթի արդյունահանման ապագան գտնվում է Համաշխարհային օվկիանոսի մայրցամաքային շելֆում, ասվում է «Ռոսնեֆտ»-ի կայքում տեղադրված հայտարարության մեջ։ Ռուսական շելֆն ունի աշխարհում ամենամեծ տարածքը՝ ավելի քան վեց միլիոն կմ², և «Ռոսնեֆտը» Ռուսաստանի մայրցամաքային շելֆի լիցենզիաների ամենամեծ տիրապետողն է, հավելել է ընկերությունը։