Ռուսաստանի նավթի և գազի արդյունաբերության նոր նախագծերը, այդ թվում՝ Արկտիկայի դարակում, խոստանում են շարունակական աճ հակակոռուպցիոն ծածկույթների ներքին շուկայի համար:
COVID-19 համաճարակը հսկայական, բայց կարճաժամկետ ազդեցություն է թողել ածխաջրածինների համաշխարհային շուկայի վրա: 2020 թվականի ապրիլին նավթի համաշխարհային պահանջարկը հասել է 1995 թվականից ի վեր ամենացածր մակարդակին՝ իջեցնելով Brent տեսակի նավթի հենանիշային գինը մինչև 28 դոլար մեկ բարելի դիմաց՝ նավթի ավելցուկային պաշարների ամենաարագ աճից հետո:
Ինչ-որ պահի ԱՄՆ-ի նավթի գինը պատմության մեջ առաջին անգամ նույնիսկ բացասական է դարձել: Այնուամենայնիվ, այս դրամատիկ իրադարձությունները, թվում է, չեն կանգնեցնում ռուսական նավթագազային արդյունաբերության գործունեությունը, քանի որ կանխատեսվում է, որ ածխաջրածինների համաշխարհային պահանջարկը արագ կվերականգնվի:
Օրինակ, ՄԷԳ-ն ակնկալում է, որ նավթի պահանջարկը կվերականգնվի մինչճգնաժամային մակարդակին մինչև 2022 թվականը: Գազի պահանջարկի աճը, չնայած 2020 թ. գազի միացում էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար.
Ռուսական «Լուկօյլ», «Նովատեկ» և «Ռոսնեֆտ» հսկաները և մյուսները նախատեսում են նոր նախագծեր սկսել նավթի և գազի արդյունահանման ոլորտում ինչպես ցամաքում, այնպես էլ Արկտիկայի շելֆում: Ռուսաստանի կառավարությունը իր Արկտիկայի պաշարների շահագործումը LNG-ի միջոցով համարում է մինչև 2035 թվականն իր էներգետիկ ռազմավարության առանցքը:
Այս ֆոնին վառ կանխատեսումներ ունի նաև հակակոռուպցիոն ծածկույթների ռուսական պահանջարկը։ Այս հատվածի ընդհանուր վաճառքը 2018 թվականին կազմել է 18,5 միլիարդ ռուբլի (250 միլիոն դոլար), համաձայն մոսկովյան Discovery Research Group վերլուծական կենտրոնի կատարած հետազոտության: 7,1 միլիարդ ռուբլու (90 միլիոն դոլար) ծածկույթներ են ներկրվել Ռուսաստան, թեև այս հատվածում ներկրումը նվազում է, ըստ վերլուծաբանների:
Մոսկովյան մեկ այլ խորհրդատվական գործակալություն՝ Concept-Center-ը, գնահատել է, որ շուկայում վաճառքները ֆիզիկական արտահայտությամբ տատանվում են 25,000-ից 30,000 տոննա: Օրինակ, 2016 թվականին Ռուսաստանում հակակոռուպցիոն ծածկույթների կիրառման շուկան գնահատվել է 2,6 միլիարդ ռուբլի (42 միլիոն դոլար): Ենթադրվում է, որ շուկան անշեղորեն աճում է վերջին տարիներին՝ տարեկան երկու-երեք տոկոս միջին տեմպերով:
Շուկայի մասնակիցները վստահություն են հայտնում, որ առաջիկա տարիներին այս հատվածում ծածկույթների պահանջարկը կբարձրանա, թեև COVID-19 համաճարակի ազդեցությունը դեռ չի մարել։
«Մեր կանխատեսումներով պահանջարկը փոքր-ինչ կաճի [առաջիկա տարիներին]։ Նավթի և գազի արդյունաբերությանը նոր նախագծեր իրականացնելու համար անհրաժեշտ են հակակոռոզիոն, ջերմակայուն, հրակայուն և այլ տեսակի ծածկույթներ: Միաժամանակ պահանջարկը տեղափոխվում է դեպի միաշերտ բազմաֆունկցիոնալ ծածկույթներ: Իհարկե, չի կարելի անտեսել կորոնավիրուսային պանդեմիայի հետևանքները, որոնք, ի դեպ, դեռ չեն ավարտվել», - ասում է Akrus ծածկույթների ռուսական արտադրողի գլխավոր տնօրեն Մաքսիմ Դուբրովսկին։ «Հոռետեսական կանխատեսման պայմաններում [նավթի և գազի արդյունաբերության ոլորտում] շինարարությունը կարող է չընթանալ այնքան արագ, որքան նախապես պլանավորված էր:
Պետությունը միջոցներ է ձեռնարկում ներդրումները խթանելու և շինարարության նախատեսված տեմպերին հասնելու համար»։
Ոչ գնային մրցակցություն
Ըստ Industrial Coatings-ի, ռուսական հակակոռուպցիոն ծածկույթների շուկայում կա առնվազն 30 խաղացող: Արտասահմանյան առաջատար խաղացողներն են Hempel, Jotun, International Protective Coatings, Steelpaint, PPG Industries, Permatex, Teknos և այլն:
Ռուսական խոշորագույն մատակարարներն են Akrus, VMP, Russian Paints, Empils, Moscow Chemical Factory, ZM Volga և Raduga:
Վերջին հինգ տարիների ընթացքում որոշ ոչ ռուսական ընկերություններ, այդ թվում՝ Jotun, Hempel և PPG, տեղայնացրել են հակակոռուպցիոն ծածկույթների արտադրությունը Ռուսաստանում: Նման որոշման հիմքում կա հստակ տնտեսական հիմնավորում։ Ռուսական շուկայում նոր հակակոռոզիոն ծածկույթների թողարկման վերադարձի ժամկետը տատանվում է երեքից հինգ տարի, կարծում է ZIT Rossilber-ի ղեկավար Ազամատ Գարեևը:
Ըստ Industrial Coatings-ի, ծածկույթների ռուսական շուկայի այս հատվածը կարելի է բնութագրել որպես օլիգոպսոնիա՝ շուկայական ձև, որտեղ գնորդների թիվը փոքր է: Ի տարբերություն դրա՝ վաճառողների թիվը մեծ է։ Յուրաքանչյուր ռուս գնորդ ունի իր բավականին խիստ ներքին պահանջների փաթեթը, որոնց մատակարարները պետք է համապատասխանեն: Հաճախորդների պահանջների միջև տարբերությունը կարող է կտրուկ լինել:
Արդյունքում սա ռուսական ծածկույթների արդյունաբերության այն քիչ հատվածներից մեկն է, որտեղ գինը պահանջարկը որոշող հիմնական գործոններից չէ։
Օրինակ, «Ռոսնեֆտը» թույլատրել է 224 տեսակի հակակոռուպցիոն ծածկույթներ՝ համաձայն նավթի և գազի արդյունաբերության ծածկույթների մատակարարների ռուսական ռեգիստրի: Համեմատության համար նշենք, որ «Գազպրոմը» հաստատել է 55 ծածկույթ, իսկ «Տրանսնեֆտը»՝ ընդամենը 34:
Որոշ հատվածներում ներմուծման տեսակարար կշիռը բավականին բարձր է։ Օրինակ, ռուսական ընկերությունները ներկրում են օֆշորային նախագծերի համար ծածկույթների գրեթե 80 տոկոսը:
Ռուսական շուկայում հակակոռոզիոն ծածկույթների մրցակցությունը շատ ուժեղ է, ասել է Մոսկվայի քիմիական գործարանի գլխավոր տնօրեն Դմիտրի Սմիրնովը։ Սա ընկերությանը մղում է հետևել պահանջարկին և սկսել յուրաքանչյուր երկու տարին մեկ նոր ծածկույթների գծերի արտադրություն: Ընկերությունը նաև գործում է սպասարկման կենտրոններ, վերահսկում է ծածկույթի կիրառումը, հավելել է նա։
«Ռուսական ծածկույթներ արտադրող ընկերությունները բավարար կարողություններ ունեն արտադրությունն ընդլայնելու համար, ինչը կնվազեցնի ներմուծումը։ Նավթի և գազի ընկերությունների համար ծածկույթների մեծ մասը, ներառյալ օֆշորային նախագծերի համար, արտադրվում են ռուսական գործարաններում: Այս օրերին տնտեսական իրավիճակը բարելավելու համար բոլոր երկրների համար կարևոր է ավելացնել սեփական արտադրության ապրանքների թողարկումը»,- ասաց Դուբրոբսկին։
Հակակոռոզիոն ծածկույթների արտադրության համար հումքի պակասը թվարկված է այն գործոնների թվում, որոնք խանգարում են ռուսական ընկերություններին ընդլայնել իրենց մասնաբաժինը շուկայում, հաղորդում է Industrial Coatings-ը՝ վկայակոչելով տեղական շուկայի վերլուծաբաններին: Օրինակ՝ ալիֆատիկ իզոցիանատների, էպոքսիդային խեժերի, ցինկի փոշու և որոշ գունանյութերի պակաս կա։
«Քիմիական արդյունաբերությունը մեծապես կախված է ներմուծվող հումքից և զգայուն է դրանց գնագոյացման նկատմամբ։ Ռուսաստանում նոր ապրանքների մշակման և ներմուծման փոխարինման շնորհիվ նկատվում են դրական միտումներ ծածկույթների արդյունաբերության համար հումքի մատակարարման առումով», - ասաց Դուբրոբսկին:
«Անհրաժեշտ է ավելի մեծացնել կարողությունները՝ մրցակցելու համար, օրինակ, ասիական մատակարարների հետ։ Լցանյութեր, պիգմենտներ, խեժեր, մասնավորապես ալկիդային և էպոքսիդային, այժմ կարելի է պատվիրել ռուս արտադրողներից: Իզոցիանատ կարծրացուցիչների և ֆունկցիոնալ հավելումների շուկան ապահովվում է հիմնականում ներմուծմամբ։ Այս բաղադրիչների մեր արտադրությունը զարգացնելու իրագործելիությունը պետք է քննարկվի պետական մակարդակով»։
Ծածկույթներ օֆշորային նախագծերի ուշադրության կենտրոնում
Ռուսական առաջին օֆշորային նախագիծը «Պիրազլոմնայա» ծովային սառցե դիմացկուն նավթարդյունահանող ստացիոնար հարթակն էր Պեչորայի ծովում՝ Նովայա Զեմլյայից հարավ: «Գազպրոմը» ընտրել է Chartek 7-ը International Paint Ltd-ից: Ընկերությունը, ըստ տեղեկությունների, գնել է 350,000 կգ ծածկույթ՝ հարթակի հակակոռուպցիոն պաշտպանության համար:
Ռուսական մեկ այլ նավթային Lukoil ընկերությունը 2010 թվականից շահագործում է Կորչագին հարթակը, իսկ 2018 թվականից՝ Ֆիլանովսկոե հարթակը, երկուսն էլ Կասպից ծովում։
Jotun-ը հակակոռոզիոն ծածկույթներ է տրամադրել առաջին նախագծի համար, իսկ Hempel-ը երկրորդի համար: Այս հատվածում ծածկույթների նկատմամբ պահանջները հատկապես խիստ են, քանի որ ծածկույթների իրավաբանի վերականգնումը ջրի տակ անհնար է:
Օֆշորային հատվածի հակակոռոզիոն ծածկույթների պահանջարկը կապված է համաշխարհային նավթի և գազի արդյունաբերության ապագայի հետ: Ռուսաստանին է պատկանում Արկտիկայի շելֆի տակ գտնվող նավթի և գազի պաշարների մոտ 80 տոկոսը և հետազոտված պաշարների մեծ մասը:
Համեմատության համար նշենք, որ ԱՄՆ-ին տիրապետում է դարակային ռեսուրսների միայն 10 տոկոսը, որին հաջորդում են Կանադան, Դանիան, Գրենլանդիան և Նորվեգիան, որոնք բաժանում են մնացած 10 տոկոսը: Ռուսաստանի ուսումնասիրված օֆշորային նավթի պաշարները կազմում են մինչև հինգ միլիարդ տոննա նավթի համարժեք: Հեռավոր երկրորդ տեղում Նորվեգիան է՝ մեկ միլիարդ տոննա ապացուցված պաշարներով:
«Սակայն մի շարք պատճառներով՝ և՛ տնտեսական, և՛ բնապահպանական, այդ ռեսուրսները կարող են չվերականգնվել», - ասում է Բելոնա բնապահպանական կազմակերպության վերլուծաբան Աննա Կիրեևան: «Բազմաթիվ գնահատականների համաձայն՝ նավթի համաշխարհային պահանջարկը կարող է բարձրանալ 4 տարի անց՝ 2023 թվականին: Պետական հսկայական ներդրումային հիմնադրամները, որոնք իրենք կառուցվել են նավթի վրա, նույնպես հեռանում են նավթային ոլորտում ներդրումներից. քայլ, որը կարող է խթանել համաշխարհային կապիտալը հեռանում է հանածո վառելիքից, քանի որ կառավարությունները և ինստիտուցիոնալ ներդրողները միջոցներ են լցնում վերականգնվող էներգիայի մեջ»:
Միևնույն ժամանակ, ակնկալվում է, որ բնական գազի սպառումը կաճի առաջիկա 20-30 տարիների ընթացքում, և գազը կազմում է Ռուսաստանի ռեսուրսների մեծ մասը ոչ միայն Արկտիկայի դարակում, այլև ցամաքում: Նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ասել է, որ նպատակ ունի Ռուսաստանը դարձնել բնական գազի աշխարհի ամենամեծ մատակարարը, ինչը անհավանական հեռանկար է՝ հաշվի առնելով Մոսկվայի մրցակցությունը Մերձավոր Արևելքից, հավելել է Կիրեևան:
Այնուամենայնիվ, ռուսական նավթային ընկերությունները պնդում էին, որ շելֆային նախագիծը, ամենայն հավանականությամբ, կդառնա ռուսական նավթի և գազի արդյունաբերության ապագան:
«Ռոսնեֆտի» գլխավոր ռազմավարական ուղղություններից մեկը մայրցամաքային շելֆի վրա ածխաջրածնային պաշարների զարգացումն է, նշել են ընկերությունում:
Այսօր, երբ հայտնաբերվում և զարգանում են ափամերձ նավթի և գազի գրեթե բոլոր խոշոր հանքավայրերը, և երբ տեխնոլոգիաները և թերթաքարային նավթի արդյունահանումը արագորեն աճում են, այն փաստը, որ համաշխարհային նավթի արդյունահանման ապագան գտնվում է Համաշխարհային օվկիանոսի մայրցամաքային շելֆում, անհերքելի է, հայտնում է Rosneft-ը։ ասված է իր կայքում տեղադրված հաղորդագրության մեջ։ Ռուսական շելֆն աշխարհում ամենամեծ տարածքն է. ավելի քան վեց միլիոն կմ, իսկ «Ռոսնեֆտը» Ռուսաստանի մայրցամաքային շելֆի լիցենզիաների ամենամեծ սեփականատերն է, ավելացրել է ընկերությունը:
Հրապարակման ժամանակը՝ Ապրիլ-17-2024